ma 6 maart 2017 - vandaag is het 03-05-2024

Ziko is al meer dan 30 jaar actief als Latin danser en schreef voor het Latin-Magazine zijn ervaringen met het Latin dansen in Nederland. In deze maart editie het derde deel van 3 delen.

Kizomba

De sfeer van kizomba van nu was voor mij al bekend uit de jaren ‘90 in Antilliaanse clubs met Ritmo Kombiná. De heupbewegingen, close dansen en leiden vanuit de heupen werden daar al gedaan. Rond 2008/2009 was Salsa op zijn hoogtepunt, waardoor er weinig ruimte was voor andere dansen. Vanaf 2010 hoorde je iets meer over kizomba. Tijdens het Salsa beach festival in 2010 werden bijvoorbeeld kizomba workshops gegeven door bekende salsadansers.

Op een gegeven moment werden er veel kizomba workshops gegeven op verschillende plaatsen in Nederland. Ook verzorgde de Kizomba Love Company meer bootcamps onder leiding van Jose N'dagala. Vervolgens werd kizomba iets bekender op internationaal gebied door een Facebook/Youtube filmpje van Albir Rojas en Sara Lopez. In die tijd hoorde ik van veel cursisten dat ze het te close vonden. Echter, voordat kizomba in Nederland populair werd, danste men al veel kizomba in Portugal, Frankrijk en Spanje.

De muziek en de basis van de kizomba komen over het algemeen uit Angola en Mozambique. De huidige vorm van kizomba is echter een geïmproviseerde dans, ontstaan vanuit Afrikaanse dans, samba de gafieira en tango. De huidige manier van kizomba dansen kwam vanuit Europa naar Angola, door workshops op scholen van Angolaanse leraren die in Europa wonen, tv-shows en meer. Kizomba wordt ook weleens Afrikaanse Tango genoemd, maar dat is onjuist in mijn optiek. Het gaat namelijk niet om de combinaties die gehaald zijn uit Tango, zoals het leiden met de torso, maar om de harmonie van de muziek die een totaal andere beleving vraagt. Daarnaast heb ik de kantelende heupbeweging nooit in tango gezien.

Binnen de shows van Kizomba wordt veel herhaald en gekopieerd van met name samba de gafieira, wat al ruim 25 jaar bekend is. Naar mijn mening maakt kizomba op dit moment dezelfde fouten als waar het bij zouk mis is gegaan. Er is namelijk te veel fantasie en er zijn te veel namen voor stijlen die hetzelfde betekenen waardoor de dans haar identiteit verliest en uiteindelijk de groepen verdeeld en dus kleiner worden. Jammer hieraan is, is dat mensen van verschillende ‘stijlen’ dan niet meer samen kunnen dansen, plus dat de beleving van de dans minder wordt (zie: nieuwe dansconcepten).

Ik probeer altijd bezig te zijn met de vorm en het karakter van kizomba, wat hopelijk een verrijking is voor de dans in plaats van een beperking. Alles wat anders is kost tijd, maar ik heb er vertrouwen in dat dit succes zal hebben, omdat deze insteek ook bij andere dansen succes had.

Kizomba wordt momenteel door velen gezien als een erg populaire dans, maar ik zie dat anders. Gezien het aantal cursisten dat zich aanmeldt voor kizomba versus salsa, vind ik kizomba nog niet zo populair.

Semba: ondanks dat veel combinaties in deze dans uit Cubaanse salsa komen denk ik dat deze dans het dichtstbij de essentie van de Afrikaanse cultuur staat.

 

De nieuwe dansen van de laatste jaren & de benoeming van stijlen

Alle dansen die de laatste jaren in opkomst zijn gekomen, maken dat de dansscene niet groter wordt omdat deze dansen steeds dezelfde mensen aanspreken. Mensen die bijvoorbeeld bachata of kizomba gaan dansen, dansen vaak al salsa of hebben vroeger salsa gedanst. Door een slechte samenwerking en het niet kijken naar het verleden, worden naar mijn mening nu dezelfde fouten van vroeger herhaald. In de jaren ‘90 werd bijvoorbeeld salsa met samba en salsa met tango gecombineerd. Dat was toen geen succes geworden. Momenteel heb je dansstijlen als Bachata Sensual, Urban Kizomba en Bachatango. Het is fantastisch dat je geïnspireerd raakt door verschillende dansen, maar als het ten koste gaat van de essentie van de dans en de muziek ben ik bang dat de dans niet zal groeien. Muziek maakt namelijk de dans, en niet de dans de muziek. Met ieder muzieknummer heb je genoeg mogelijkheden om verschillende dingen te doen: als je goed naar de muziek luistert en daarop reageert zijn er genoeg mogelijkheden om te variëren zonder er een aparte stijl van te hoeven maken. Bovendien, als je een aparte stijl benoemt met bijvoorbeeld veel body-rolls, kan dat goed passen bij een bepaald stukje van de muziek, maar niet bij het hele nummer. Verder heeft ieder mens zijn eigen creativiteit en heeft iedereen al een eigen stijl. Het willen aanleren van een dans binnen een beperkte stijl beperkt dus ook de creativiteit van de danser en de manieren waarop je kan reageren op de muziek.

 

Samenwerking

Samenwerking is vanaf het begin het zwakste punt in deze scene. Mijn visie is dat de danswereld gegroeid is door mensen die het leuk vinden om les te geven, wat heel mooi is. Echter, zij hebben niet altijd de professionele manier van denken die nodig is om de dans sterk te maken. In de jaren ‘90 was er bijvoorbeeld met name veel strijd over welke stijl ‘echt’ salsa is. De generatie van de jaren ‘80 en ‘90 stroomde niet door in 2000. In 2000 werd er veel kritiek gegeven op de oude manier van dansen, terwijl wij juist veel meer konden dan de rest van de wereld.

Hier wil ik met trots vertellen dat mijn school een poging heeft gedaan om samen te werken, om de dansscene sterker te maken. In 1999 hebben wij initiatief genomen om samen te komen met onder andere de scholen Union Salsa, Salseros, Salsa Labachanga (Gorgen Suarez), Annetje Riel, Dos Bailadores en Salsa.nl. We hebben elkaar ontmoet bij Union Salsa, leuke gedachten uitgewisseld en concepten gemaakt voor bijvoorbeeld grote festivals en samen reclame maken. Helaas was dit na een aantal ontmoetingen niks geworden, omdat iedereen het blijkbaar te druk had. In Arnhem hebben wij het concept gemaakt dat alle scholen maandelijks bijeenkomen om gezamenlijk workshops te geven, telkens op een andere locatie. De eerste keer bij ons was dit een zeer groot succes, maar helaas heeft ook dit geen vervolg gekregen. Een dergelijk concept zou ik adviseren om samen te organiseren, zowel in steden als landelijk. Het zorgt voor sfeer, het is leuk voor cursisten en leuk voor collega's onderling, naast dat je er ook geld mee verdient. In 2008 hadden wij met een groot aantal dansscholen in Arnhem gesproken over samenwerking, waarbij we met de scholen naar Sonsbeekpark zijn gegaan en veel workshops hebben gegeven. Dit om sfeer te maken en te laten zien hoe leuk het is als scholen samenwerken.

Samen met Salseros, Salsa Federation Nederland, Union Salsa en Gabriel (Den haag), hebben wij een bond opgezet met als doel dat het aantal scholen beperkt zou blijven om de kwaliteit te kunnen blijven waarborgen, maar ook om samen concepten te maken om dansen sterk te maken. De scholen die erbij zouden komen zouden goed geselecteerd worden. In die tijd was ook Morry (Den Haag) bezig om een bond op te richten en hij wilde samenwerking in plaats van 2 bonden. Uiteindelijk is dit Salsabond Nederland geworden. Helaas sloot dit niet aan bij hoe ik in gedachte had dat de samenwerking zou verlopen en we de dansscene professioneler zouden kunnen maken. Die bond bestaat nu ook niet meer.

Bij Zouk is het op vergelijkbare wijze gegaan. Er zijn er veel concepten bedacht zonder uiteindelijk een goede samenwerking.

 

Hoe lessen, wedstrijden en shows werden gegeven in de jaren ‘90 en 2000

In de jaren ‘90 lag het accent altijd op één leraar die werd geholpen door een assistent. Alleen Leon en Monique waren een gelijkwaardig koppel. Er was minder structuur, maar de essentie van de dans was zeker aanwezig. Er waren weinig eigen locaties, maar de salsa sfeer was altijd goed te proeven. In 2000 werden veel lessen gegeven met gelijkwaardige partners, waardoor naar mijn mening sommige scholen gegroeid zijn. Veel elementen zijn gegroeid door het verder te kopiëren zonder eigen ideeën erbij. Voorbeeld hiervan is dat de meeste lessen altijd beginnen met warming-up, voetenwerk, om vervolgens samen te gaan dansen. Ik denk echter: op dansfeesten ga je ook niet eerst zelf dansen om vervolgens samen te dansen, dus waarom wel tijdens de les? Het nadeel van deze manier is dat de aandacht voor de muziek minder is, waardoor de essentie verloren gaat. Je kunt wel zeggen dat het warming-up is, maar daar zijn naar mijn mening andere mogelijkheden voor. En voetenwerk kun je zeker ook oefenen, maar op aangepaste muziek en op een geschikt moment. Een goede warming-up vind ik bijvoorbeeld om cursisten te vragen 1 of 2 nummers te dansen met enkel de basis zonder combinaties, zodat ze goed de muziek voelen.

Danswedstrijden en shows van vroeger werden over het algemeen uitgevoerd door mensen uit Zuid-Amerika. Je kon daarbij merken dat er veel verschil was tussen de groepen, door creativiteit, zelf nadenken en niet kopiëren (door social media). De shows duurden langer, doorlopend op verschillende muziek. Voorbeelden hiervan zijn de shows van Amanné, Caurena Bernabela (docent bij dansacademie), Nelson Debret (Amsterdam) en onder andere onze show uit 2002 – die een half uur duurde – met 48 dansers uit onze school, een record. Aan alles was de Zuid-Amerikaanse sfeer te proeven.

Vanaf 2000 werd de kleding vaak meer van hetzelfde en werd gekopieerd van voornamelijk stijldansen. Ook de choreografie van de groepen lag dichtbij elkaar. Veel showkoppels deden andere shows van congressen na – korter, met gemixte muziek – wat vroeger onmogelijk was. Het was duidelijk dat er meer getraind werd dan vroeger, maar helaas speelde kunde een grotere rol dan kunst en het gevoel. Er kwam steeds meer spektakel (bijvoorbeeld spinnen) waardoor de basis van de dans amper meer werd herkend. Jammer is ook dat het laatste jaar veel scholen en leraren shows op facebook posten met bijvoorbeeld 220 spinnen in een show van bijvoorbeeld 2,5 minuut. Ondanks dat ik het knap vind, raakt het mijn gevoel niet. Ik vraag me dan af wat erover blijft van de choreagrafie zonder het spinnen? Wat ik ook jammer vind is dat het publiek elkaars reactie kopieert. Zo wordt er bijvoorbeeld snel gejuicht bij een simpele cambré omdat de week ervoor op een ander congres hetzelfde werd gereageerd. De uitstraling van de dansers is in veel gevallen ook hetzelfde. Bij tango blijft de essentie van de dans in shows meer behouden, doordat je de basis van de dans altijd blijft terugzien.

Bij danswedstrijden in je jaren 2000 was het duidelijk dat het einde van de oude stijlen was aangebroken want de juryleden van de meeste wedstrijden waren LA-salsadansers die de oude stijlen niet of te kort hadden geleerd. Dus als je danste in de oude stijl verloor je. Daarnaast was er weinig brede kennis van andere stijlen zoals salsa on 2. Waar ik altijd moeite mee had is dat er ook wedstrijden kwamen, georganiseerd door dansscholen, die ‘Nederlands kampioenschap’ werden genoemd. De laatste wedstrijd die er werd georganiseerd in 2012 kon wel zo genoemd worden omdat die werd georganiseerd door de salsabond. Zelfs al zou ik een Arnhemse wedstrijd organiseren, dan kan ik het niet een Arnhems kampioenschap noemen. Dat kan alleen als andere scholen mee-organiseren. Daarom komt alles wat ik zelf organiseer op de naam van mijn dansschool.

 

Grote feesten, festivals en danscongressen

In de jaren ‘90 werden de meeste grote feesten georganiseerd, waarbij zeer grote artiesten aanwezig waren, zoals Celia Cruz, Oscar d’Leon, Grupo Niche en meer. Aangezien er niet veel concurrentie was durfde je te investeren en was dit dus ook mogelijk. Het was een verrijking voor de salsa scene, omdat het veel mensen aantrok. Een van de grote festivals, begin 2000, was Cuba festival in Apeldoorn. Echte groepen uit Cuba kwamen daar naartoe. Ook in Groningen (Latin Dance Night) en Amersfoort (Dias Latinos) werd (en wordt nog steeds) een groot festival georganiseerd.

De laatste jaren zijn veel zogenaamd grote feesten gekomen, maar die zijn over het algemeen veel kleiner dan toen. Veel feesten worden nu georganiseerd door evenementenbureaus. Deze feesten trekken geen nieuwe mensen aan, er komen vooral mensen op af die al dansen of mensen die al dansen maar geen les meer nemen. Bij deze feesten zie je dat zakelijke gedachtes een grote rol spelen. Zo worden er meerdere shows van dezelfde dansschool voor een bepaald bedrag gegeven. Deze feesten plannen vaak populaire workshops die vooral een zakelijk waarde hebben. Die workshops worden niet ingepland met gedachtes over wat beter is voor de algehele dansscene. Niet iedere populaire dansleraar van het moment kan namelijk goed zijn voor de toekomst. Als het animo voor zouk bijvoorbeeld zakt, dan geven de evenementen er geen aandacht meer aan en is er geen zouk zaal of workshop meer. Wij proberen juist veel dingen met zouk workshops of -muziek te organiseren, om zouk naar boven te brengen. We hebben een nieuwe zoukshow gemaakt, juist om die reden. Ik denk dat het goed zou zijn als evenementenbureaus zouden samenwerken met serieuze dansscholen die goede workshops kunnen garanderen en kunnen helpen met het aantrekken van nieuwe mensen. Dat is mijns inziens een goed concept om nieuwe mensen naar de scene te trekken. Ook de organisaties van danscongressen moeten leraren uitnodigen die mensen echt goed leren – niet alleen te ingewikkelde combinaties die voor het moment ‘shiny’ zijn maar waar je later niets meer aan hebt. Leraren die ervaring hebben kunnen de dansscene op professionele wijze namelijk verder ontwikkelen (niet alles wat glimt is per se mooi en duurzaam).

 

Leren dansen in 1 dag

De laatste jaren hoor je steeds vaker over dansen in 1 dag, wat ik erg jammer vind. Zeven à acht uur leren kan namelijk niet, zelfs niet bij een dansacademie. Het is belangrijk dat mensen naar de danslessen komen voor de sfeer, en dat ze buiten de lessen op de feesten kunnen oefenen. Op deze manier creëer je sfeer. Je zou zeggen 'als de mensen het willen, waarom niet', maar daar ben ik het niet mee eens. Ik vind dat je als dansleraar beter zou moeten weten en het dus niet zou moeten doen.

Ik kies wel voor kennismakingslessen, en nooit meer dan 3 uur les achter elkaar, zeker niet voor nieuwe mensen.

 

Nieuwe dansconcepten

• Mijn concept is gebaseerd op wat mensen die niet dansen verwachten van onze dansen.
• Iedere dans is voor mij één dansstijl, gebaseerd op de naam van de muziek. Er zou bijvoorbeeld geen scheiding moeten zijn tussen salsa on 1, salsa on 2 en Cubaanse salsa omdat het karakter en de muziek van deze dansstijlen hetzelfde is. Ik heb genoeg mensen in mijn dansschool die deze dansen bij elkaar kunnen combineren en dat zie je gewoon als pure salsa. Hetzelfde verhaal bij bachata, kizomba en zouk. Iedere muziek is rijk genoeg om veel dingen bij elkaar te combineren, de wisselende melodieën vragen ook om deze variëteit, niet om een beperking in stijlen.
• Dansen is gevoel en kunst. Kunnen is mooi meegenomen maar moet niet de hoofdzaak zijn. Op zo’n manier trek je een breed publiek. Voor mensen die veel kunnen kan je altijd een speciale groep maken – bijvoorbeeld een showgroep – maar ook voor hen is het belangrijk dat gevoel en kunst op de eerste plaats moeten staan.
• In salsa zijn er genoeg elementen om verder ontwikkelen: in plaats van veel combinaties waarin de leiders de volger naar hun linkerkant laten gaan – zoals cross inside turn, cross body walk, cross outside turn enz. – zou de leider ook meer combinaties naar zijn rechterkant kunnen leiden; spintechniek voor de dames vanuit de basis is nu altijd op je rechterbeen naar rechts, maar nooit naar links (in combinaties wordt wel naar links gespind). Probeer dit met iemand die heel lang danst, dan kom je er wel achter wat ik bedoel. Deze elementen zouden de lesstof breder kunnen maken én toegankelijk voor iedereen.
• Bij zouk is het makkelijk zat omdat het in het verleden zo’n succes was en nu niet meer. Mijns inziens moeten we zouk een identiteit en karakter geven die past bij de muziek en niet blind kopiëren zonder diepere gedachtes (zelfde verhaal bij kizomba).
• De bachata basis is gebaseerd op de muziek, die in een bepaalde historie is ontstaan. Als je te ver afdwaalt van deze basis met te veel hippe dingen verlies je het karakter van de dans en raak je het gevoel van de mensen niet. Ik kan je garanderen dat de meeste mensen alles leuk vinden aan het begin, maar dan? Als de dans niet het gevoel raakt zwakt het enthousiasme van de mensen snel af.
• Ik zou met veel liefde dit allemaal in de praktijk waarmaken door het uit te leggen en workshops te geven. Maar alleen met sterke en serieuze organisaties omdat deze workshops steun nodig hebben. Ik draag mijn visie natuurlijk al heel lang uit in mijn dansschool en mijn danslessen, maar dat is anders omdat de mensen daar vanaf het begin van mij leren.
• Mijn advies voor leraren: vergis je niet in het kunnen van andere leraren, waardeer het als iemand meer kan en probeer er juist van te leren. Je hebt het mooiste beroep dat bestaat! We kunnen mensen en het land blij maken en veel plezier geven, meer dan welk beroep dan ook.
• Mijn advies voor cursisten: neem lessen bij scholen die dansen met de essentie en het gevoel van de dans. Dan wordt je niet alleen blij tijdens de les, maar ook ervoor en erna. Een goede dansschool kan een positief effect hebben op je leven. Beslis niet te snel door de dichtstbijzijnde en goedkoopste dansschool te kiezen. Dans met plezier en voor plezier voor de anderen, dan heb je het maximum bereikt.

Dit was een samenvatting van 30 jaar danservaring, met veel liefde opgeschreven. Verwacht nog iets heel groots dat de dansscene een stap vooruit gaat brengen op internationaal gebied… (Iets dat over mijn leven gaat van kinds af aan, meer mag ik er niet over zeggen…)

---

Copyright - Disclaimer - Privacy

 Meer Latin nieuws